Uzay ve Evren Hakkında Doğru Sanılan Yanlışlar

Antakya’dan Bir DÖB’lü

Filmlerden veya dizilerden gördüğümüz bazı kavramlara ve mitlere hiçbir bilimsel açıklaması ya da kanıtı olmamasına rağmen inanıyor ve onları doğru sanıyoruz. Ama ne yazık ki çoğunlukla Hollywood filmleri nedeniyle yayılmış heyecan verici ama doğru olmayan bazı mitler var. Bu yanlış izlenimlerden kurtulursak evrenimizi daha iyi tanıyabiliriz. Şimdi uzayla ilgili yayılmış 10 klasik söylencenin yanlış olduğunu ispatlayacağız:

1) ”Güneşin Rengi Sarıdır.”

Güneş sarı değildir, Dünya atmosferi yüzünden onu sarı görürüz; tıpkı gökyüzünün mavi olmadığı gibi. Atmosferimiz Güneş’ten gelen bazı ışınları soğurur, bazılarını yansıtır. Bu yüzden güneşin asıl rengini göremeyiz ama eğer gökyüzüne atmosfer yüzünden oluşan renk değişimleri olmadan bakabilseydik Güneş’in beyaz olduğunu görürdük. NASA fotoğraflarında da güneşin sarı görünmesinin nedeni ise cisimleri netleştirme adına renk filtresi kullanılmasıdır. Sonuç olarak, yüzey ısısı 6000 derece civarında olan Güneş’in rengi beyazdır.

2)”Kutup Yıldızı En Parlak Yıldızdır.”

İnanılan diğer bir yanlış Kutup Yıldızı’nın en parlak yıldız olduğudur. Ama aslında Kutup Yıldızı şu anki şartlarda bile çok zor görülen bir yıldız. Bu yıldızı görmek için büyük dikkat gerekir. Nereye bakacağımızı bilmezsek onu göremeyiz bile. Dünya’dan görülebilen en parlak yıldız Sirius’tur. Kış aylarında bile rahatlıkla görülebilir.

3)”Uzayda Kıyafet Olmadan Patlayarak Ölürüz.”

Evet, astronot giysisi olmadan uzayda en fazla 2 dakika yaşayabiliriz. Ama bu ölüm ne yüksek basınç ötürü patlayarak olur ne de donanarak. Uzayda geçirdiğimiz kıyafetsiz geçecek 2 dakikanın keyif vereceği söylenemez. Bu 2 dakika sonunda birkaç nedenden ötürü ölüm gerçekleşebilir, örneğin çok yüksek hızda ilerleyen bir gök cismi vücudumuza çarpabilir ya da konumumuza bağlı olarak güneş saniyeler içinde derimizi haşlayabilir. Ama asıl ölüme sebep veren şey oksijensizlik olacaktır.

4)”Ayın Dünyaya Bakmayan Tarafı Karanlıktır”

Ay’ın sanıldığı gibi karanlık bir tarafı yoktur. Diğer gök cisimleri gibi Ay’ın arka tarafında da gece ve gündüz oluşur; aydınlık ve karanlık her zaman bir döngü içerisindedir.

5)”Sadece Satürn’ün Halkası Vardır.”

Satürn Güneş Sistemi’ndeki gezegenler arasında halkası olan tek gezegen değildir. Satürn’ün halkası kadar büyük ve göz alıcı olmasa da Jüpiter, Uranüs ve Neptün’ün de küçük halkaları vardır.

6)”Uzaydaki Patlamalar Yüksek Ses Çıkarır.”

Uzay hakkındaki neredeyse her filmde karşılaştığımız ama hatalı olan en klasik nokta: Uzaydaki patlamaların çok ses çıkarması… Ses, uzayda yayılmaz çünkü yayılmak için atom ve moleküllere ihtiyaç duyar fakat uzayda bunlardan hiçbiri yoktur. Yani filmlerde duyduğumuz büyük sesler hiçbir zaman gerçek patlamalar sonucu oluşmaz.

7)”Gezegenleri Çıplak Gözle Göremeyiz”

Sanılanın aksine bazı gezegenler çıplak gözle görülebilir. Gökyüzüne baktığımızda gördüğümüz bütün gök cisimleri yıldız değildir. Gördüğümüz bu cisimler Merkür, Venüs, Mars, Jüpiter ve Satürn gibi gezegenler de olabilir.

8)”Güneş Bir Ateş Topudur, Yanar.”

Güneş parıldar, yanmaz. Yanma ve parıldama bambaşka olaylardır. Yanma tepkimesinin, gerçekleşmesi için oksijene ihtiyaç vardır fakat uzayda oksijen olmadığını herkes biliyor. Güneşin ısı kaynağı bu yüzden yanma tepkimesi değildir, fiziksel bir tepkime türü olan çekirdek tepkimesidir.

9)”Yazın Dünya Güneş’e Daha Yakındır”

Mevsimleri oluşturan şey gezegenimizin Güneş’e yakınlığı ya da uzaklığı değildir. Sıcaklığı bu belirlemez. Dünya ekseninin eğikliği mevsimleri oluşturur, ‘mesafeler değil. Eksenin Güneş’e dönük yarımküresinde yaz; diğerinde kış yaşanır. Ancak bu Dünya hareketsiz demek değildir. Dünya gerçekten de güneşe yaklaşıp uzaklaşır. Dünya ile Güneş arasındaki en uzak mesafe 152 milyon kilometre, en yakın mesafe ise 147 milyon kilometredir. Aradaki fark tam olarak 5 milyon kilometredir. Bu bir başka mitin daha yalan olduğunu ortaya çıkarır. ‘Dünya Güneş’e 1 mm daha yakın olsa sıcaktan kavrulur, 1 mm daha uzak olsa soğuktan donardık.’ Bu da ilkokulda öğrendiğimiz hiçbir doğruluğu olmayan bir mitten başka bir şey değildir.

10)”Yıldızlar da Kayar.”

Evet, yıldızlar her zaman hareketlidir, sabit durmazlar. Evrende hareketsiz hiçbir cisim, madde yoktur. Ancak bu yıldızların kaydığı anlamına gelmiyor. Kayan "yıldız"ların gerçek yıldızlarla hiçbir alakası yoktur. Kayan cisimler sadece tesadüfen Dünyadan görülebilecek konumlardan geçen kaya parçalarından başka hiçbir şey değil.